Sprawdź swoją wiedzę: Magnetyzm
Na co dzień formularze Google’a traktuję na lekcjach jako bardzo wygodne narzędzie ułatwiające realizację ćwiczeń. Sądzę, że dobrym pomysłem będzie stworzenie zestawu interaktywnych testów, po które mógłby przyszły maturzysta sięgnąć, czy to realizując dany dział podstawy programowej, czy też powtarzając materiał przed maturą. Może to być również…
Automat – Model gazu doskonałego – Przemiana izotermiczna
Przyszła kolej na termodynamikę. Tym razem chciałbym zaproponować automat tworzący wykres zależności ciśnienia stałej ilości gazu doskonałego od jego objętości przy zachowaniu stałej temperatury, czyli ilustrację izotermicznej przemiany gazu doskonałego. Symulacja pozwala regulować liczbę moli gazu, jego temperaturę, a także początkową i końcową wartość objętości gazu. Dla…
Automaty do tworzenia zadań – #7 – Selektor prędkości, czyli cząstka w polu magnetycznym i elektrycznym.
Dziś proponuję symulację toru ruchu cząstki naładowanej przemieszczającej się w obszarze, w którym występują jednocześnie dwa wzajemnie prostopadłe pola – elektryczne i magnetyczne. Przy odpowiedniej wzajemnej orientacji takich pól na cząstkę działają dwie przeciwnie skierowane siły – magnetyczna (tzw. siła Lorentza) i siła wywierana przez pole elektryczne.…
Automaty do tworzenia zadań – #6 – Opór przewodnika.
Po dłuższej przerwie spowodowanej nawałem obowiązków wracam do pisania… Na początek coś małego, ale ułatwiającego wprowadzenie wielkości opór właściwy i zagadnienia oporu przewodnika. Opór przewodnika o długości l i polu przekroju poprzecznego S, wykonanego z materiału o oporze właściwym r, obliczyć można, korzystając z równania: Aby ułatwić…
Zrób to sam! – Spektroskop
Jeśli uczenie się przedmiotu przyrodniczego ma być interesujące, to oczywiście podstawą musi być eksperyment. Szczególnie istotne są te doświadczenia, które realizowane są przez młodego badacza samodzielnie. Jeśli w przygotowaniach do eksperymentu uczeń musi stworzyć choćby jakąś część używanej aparatury samodzielnie i, w związku z tym, dochodzi satysfakcja…
Automaty do tworzenia zadań – #5 Fale mechaniczne – wykresy
Automat, który chciałbym zaproponować tym razem, pozwala na szybkie wygenerowanie wykresów zależności wychylenia od czasu i wychylenia od położenia opisujących falę mechaniczną. Automat nie tylko tworzy wykresy, ale również gotową kartę pracy wraz z odpowiedziami. Dzięki ćwiczeniom uczniowie utrwalą umiejętności odczytywania danych z wykresów oraz podstawowe pojęcia…
Arkusz kalkulacyjny w nauczaniu fizyki i nie tylko…
Poniższy artykuł został opublikowany w czasopiśmie „Edusfera” wydawanym przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu. Współczesne nauczanie w coraz większym stopniu opiera się na wykorzystaniu rozwiązań z zakresu technologii IT. Ma to na celu nie tylko usprawnienie pracy, ale także, a może przede wszystkim, uczynienie lekcji bardziej interesującą…
Automaty do tworzenia zadań – #4 Model Bohra atomu wodoru
Tym razem „na warsztacie” obliczenia związane z modelem Bohra atomu wodoru. Proponowany automat oblicza wszystkie istotne parametry tego modelu, które pojawiają się szkolnych zadaniach. Wartości, które możemy w tym arkuszu zmieniać, wyróżnione zostały zielonym tłem. Po ich zmianie następuje oczywiście przeliczenie wartości pozostałych wielkości fizycznych oraz ustalenie,…
Matura tuż za rogiem… Arkusze z ubiegłych lat.
Zakończyliśmy „przegląd” zagadnień obowiązujących na tegorocznej maturze. Czas na bardziej „przekrojowe” wyzwania. Spróbujmy zmierzyć się z kompletnymi arkuszami z ubiegłych lat. Z częścią zadań z poniższych arkuszy zetknąłeś się w powtórkach, ale powrót do nich z pewnością nie zaszkodzi. Najkorzystniej moim zdaniem byłoby spróbować rozwiązywać arkusze „z…
Matura tuż za rogiem…
(post „przypięty”) No i już mamy 2022 rok… Czas płynie nieubłaganie i chcąc nie chcąc trzeba zabrać się za końcowe powtórki przed maturą. Jak się za to zabrać? W jakiej kolejności powtarzać materiał? Co powinienem wiedzieć, rozumieć i umieć zrobić? Myślę, że gdyby zrobić ranking „szkolnych” myśli…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #12
Fizyka atomowa i kwanty promieniowaniaFizyka jądrowa No i dwanaście tygodni zleciało jak z bicza strzelił… Został nam ostatni fragment materiału do powtórzenia. Tym razem zagadnienia, które pojawiły się tylko w szkole średniej – tzw. fizyka współczesna. Zdecydowana większość – fizyka jądrowa – obowiązującego na tegorocznym egzaminie materiału…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #11
Optyka falowa i geometryczna Jedenasty tydzień to optyka falowa i geometryczna. Na uwagę zasługuje fakt, że w tym „pandemicznym” roku sporo, z listy zagadnień obowiązkowych na egzaminie, w tym fragmencie fizyki zostało usunięte. Nie obowiązuje znajomość opisu metod wyznaczania szybkości światła, wyznaczanie długości fali świetlnej przy użyciu…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #10
Ruch drgającyFale mechaniczne No i powoli zbliżamy się do końca powtórek! Pozostały jeszcze trzy porcje materiału. W dziesiątym tygodniu pochylimy się nad zagadnieniem ruchu drgającego i fal mechanicznych. Oba fragmenty podstawy programowej pojawiły się w pewnej części na lekcjach w gimnazjum, jednak na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej materiał…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #9
Pole magnetyczneIndukcja elektromagnetyczna Dziewiąty tydzień to tydzień magnetyzmu i elektromagnetyzmu. Niektóre zagadnienia z tej tematyki pojawiły się już w podstawie programowej gimnazjum. Jednak większość materiału, a w szczególności część związana z obliczeniami, to podstawa szkoły ponadgimnazjalnej. Przygotowując się warto jednak zauważyć, że z zagadnień obowiązujących na egzaminie…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #8
Elektrostatyka Stały prąd elektryczny Ósmy tydzień przygotowań powinien upłynąć nam na powtarzaniu zagadnień z szeroko pojętej elektryczności – elektrostatyki i stałego prądu elektrycznego. Oba fragmenty podstawy są ważne, ale, jeśli miałbym jeden z nich faworyzować, to z całą pewnością byłby to prąd elektryczny. Dlaczego? Wykorzystanie tego zjawiska…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #7
Termodynamika Siódmy tydzień poświęcony jest powtórce dużego i ważnego działu – termodynamice. Drobne elementy tego zagadnienia pojawiły się w już w gimnazjum, ale trzon materiału to poziom rozszerzony szkoły średniej. Podstawa programowa Co wobec tego trzeba wiedzieć, rozumieć i umieć? Szczegółowe wymagania egzaminacyjneZdający:Energia. (GIM) analizuje jakościowo zmiany…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #6
Kalorymetria W szóstym tygodniu zajmujemy się fizyką związaną ze zjawiskami cieplnymi, ale z pominięciem obszernego zakresu dotyczącego gazu doskonałego i jego przemian. Zagadnienia z tej tematyki znajdziemy zarówno w podstawie programowej gimnazjum, jak i liceum. Podstawa programowa Co wobec tego trzeba wiedzieć, rozumieć i umieć? Szczegółowe wymagania…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #5
Hydrostatyka Pole grawitacyjne Piąty tydzień poświecimy na powtórzenie zagadnień z zakresu hydrostatyki i pola grawitacyjnego. I tu ciekawa sytuacja. Hydrostatyka nie występuje w podstawie programowej czwartego etapu kształcenia, czyli szkoły ponadgimnazjalnej. Obowiązuje jednak kumulatywność podstawy programowej i, jako, że hydrostatyka jest elementem podstawy programowej gimnazjum, dział ten…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #4
Praca, moc, energia Statyka bryły sztywnej Czwarty tydzień powtórek poświęcimy na kolejne zagadnienia z zakresu mechaniki – działy „Praca, moc, energia” i „Ruch obrotowy”. Ze względu na pandemię i nauczanie online zakres zagadnień wymaganych na egzaminie maturalnym został w wielu elementach podstawy programowej ograniczony. Działem, który został…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #3
Ruch po okręgu Układy nieinercjalne Na trzeci tydzień mamy zaplanowane powtórzenie materiału z zakresu ruchu jednostajnego po okręgu i ruchu ciał w układach nieinercjalnych. Podstawa programowa Co trzeba wiedzieć, rozumieć i umieć? Szczegółowe wymagania egzaminacyjneZdający:(LO) wyjaśnia różnice między opisem ruchu ciał w układach inercjalnych i nieinercjalnych, posługuje…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #2
Zasady dynamiki Newtona Pęd i zderzenia W drugim tygodniu, zgodnie z planem 🙂 , powtarzamy materiał z zakresu dynamiki punktu materialnego z uwzględnieniem pojęcia pędu. Podstawa programowa Co trzeba wiedzieć, rozumieć i umieć? Szczegółowe wymagania egzaminacyjneZdający:(GIM) podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych;(GIM) opisuje…
Automaty do tworzenia zadań – #3 Analiza wykresu zależności szybkości od czasu
Kolejnym automatem, który chciałbym zaproponować, jest arkusz generujący wykres zależności v(t), który posłużyć może do ćwiczenia lub sprawdzania umiejętności odczytywania danych z wykresu i obliczania na ich podstawie przyspieszenia, pokonanej drogi i szybkości średniej ciała. Ćwiczenia takie pozwalają wprowadzić narzędzia „graficznej analizy wykresów” – wykorzystanie pola powierzchni…
Automaty do tworzenia zadań – #2 Obwody elektryczne
Każdy fragment fizyki czy matematyki wymaga, w celu opanowania i utrwalenia umiejętności, wykonania jak największej liczby ćwiczeń. Takie podejście wyrabia nawyki i pozwala szybciej znaleźć drogę rozwiązania problemu. Jednym ze szczególnych, w moim odczuciu, działów jest prąd elektryczny, a dokładniej obliczanie parametrów obwodów elektrycznych. W zagadnieniu tym…
Automaty do tworzenia zadań – #1 Rzut poziomy
Stopniowanie trudności w ćwiczeniach to, moim zdaniem, klucz do dydaktycznego sukcesu, którym jest nie tylko super wynik garstki klasowej elity, ale objęcie kategorią „tak-ograniam-rozumiem” jak największej części nauczanej grupy uczniów. Jednym ze sposobów uzyskania takiego efektu jest tworzenie własnych zadań, które pozwala na elastyczne dopasowywanie się do…
Matura tuż za rogiem… Tydzień #1
Kinematyka ruchów prostoliniowychRzut poziomy Zaczynamy od początku… 🙂 Pierwszy tydzień poświęcimy na zagadnienia z zakresu ruchu punktu materialnego – prostoliniowego i rzutu poziomego. Oczywiście w podstawie programowej jest jeszcze ruch po okręgu, ale z pewnych przyczyn wrócimy do tego zagadnienia później. Podstawa programowa Trzeba pamiętać, że materiał…
Zastosowanie rejestratorów danych w nauczaniu fizyki i nie tylko
Poniższy artykuł został opublikowany w Wydawnictwie Jubileuszowym „CDN 30 lat później” wydanym z okazji 30-lecia Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Lesznie. Sądzę, że nikogo nie trzeba przekonywać, że podstawowym narzędziem dydaktycznym w nauczaniu fizyki jest eksperyment zarówno ten przeprowadzany samodzielnie przez ucznia, jak i będący ilustracją do omawianych…
Wirtualne laboratorium – Współczynnik załamania światła
Bezwzględny współczynnik załamania n jest wielkością opisującą, w jakim stopniu zmienia się kierunek propagacji fali świetlnej przy przejściu przez granicę pomiędzy próżnią a ośrodkiem materialnym. Definiowany jest jako iloraz szybkości światła w próżni c i szybkości światła w opisywanej substancji v. W sytuacji, gdy światło przenika przez…
Zastosowanie symulacji na lekcjach fizyki – Optyka
Poniższy artykuł jest fragmentem większej całości opublikowanej w periodyku „Edusfera” wydawanym przez ODN Kalisz (do pobrania wyżej).Myślę, że nikogo nie trzeba przekonywać, iż eksperyment to nieodzowny element nauczania przedmiotów przyrodniczych – w tym między innymi fizyki. Idealną byłaby sytuacja, w której każde zagadnienie zawarte w podstawie programowej,…
Dlaczego gaz naciska na ścianki naczynia?
Tym razem „na warsztacie” kawałek hydrostatyki, a dokładniej próba odpowiedzi na pytanie: ”Dlaczego gaz naciska na ścianki naczynia?”. W prezentowanym krótkim filmie staram się udzielić odpowiedzi na postawione pytanie, odnosząc się do budowy wewnętrznej substancji. Z drugiej strony opisywana teoria jest ilustrowana ciekawymi efektami, jakie można zademonstrować uczniom przy…
Ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy
Jak wykorzystać potencjał obliczeniowy, który uczniowie przynoszą na lekcje w swoich… kieszeniach? Współczesne smartfony mają często moce obliczeniowe porównywalne z niejednym komputerem, dodatkowo mają najczęściej szybki dostęp do Internetu. W klasie zazwyczaj smartfonów jest przynajmniej tyle samo ilu uczniów i z powodzeniem można je wykorzystać do innych…
Zastosowanie symulacji na lekcjach fizyki – Prąd elektryczny
Kolejny zbiór symulacji. Tym razem dział – „Prąd elektryczny”. Aby móc korzystać z interaktywnych łącz w dokumencie najlepiej otwierać go za pomocą aplikacji Acrobat Reader.
Ruch jednostajny prostoliniowy
Nowa podstawa programowa nauczania fizyki kładzie ogromny nacisk na doświadczalny aspekt dydaktyki. Nie chodzi tu tylko o pokazy doświadczeń realizowane przez nauczyciela w ramach lekcji, ale przede wszystkim o indywidualną pracę badawczą prowadzoną przez ucznia. Eksperymenty uczniowskie powinny uczyć planowania zarówno w zakresie tworzenia czy kompletowania aparatury,…
Fizyka Okiem Praktyka 